اختلال شخصیت مرزی چیست؟

سیاه و سفید، صفر و صد، خوب و بد نزدیک‌ترین تعاریفی‌است که می‌توان دربارۀ اختلال شخصیت مرزی بیان کرد. افرادی که این اختلال را دارند با چالش‌های بسیار بزرگ و مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. این چالش ها تقریباً آن‌ها را از هرگونه فعالیت‌ خود انگیخته و هدفمند و مثبتی ناتوان می‌کنند. زندگی آن‌ها مانند کشتی‌ای با بادبان‌های شکسته روی امواج یک اقیانوس طوفانی‌است. این طوفان در تمام جوانب زندگی آن‌ها رخنه کرده و آن‌ها را به یک سردرگمی بلند مدت گرفتار کرده است.

خصوصیات زندگی افراد دارای اختلال

زندگی این افراد همیشه در درد و رنجی بی‌پایان خلاصه شده است. روابط اجتماعی بشدت ناپایدار که از آرمان‌گرایی و بی‌ا‌رزش‌گرایی آن‌ها نسبت به خود و دیگران سرچشمه می‌گیرد. احساس پوچیِ عمیق و مزمن که آن‌ها را در برابر امور و اهداف زندگی و به‌ خصوص آینده کاملاً ناتوان می‌کند. افکار خودکشی که به صورت همیشگی و بلند مدت ادامه داشته و شاید هیچ‌وقت هم منجر به اقدام نشوند. بی‌هویتی و اختلال در تصمیم‌گیری‌های فردی، بی‌ثباتی در الگوهای رفتاری و شخصیتی یا به بیانی ناپایداری در ویژگی‌های شخصیتی این افراد وجود دارد. رفتارهای تکانشی که در هر بخشی از زندگی به فرد آسیب می‌زند.

مانند: اعتیاد به مواد مخدر، روابط جنسی یا عاطفی متعدد، بی‌احتیاطی در رانندگی، انجام فعالیت‌های پر خطر و خریدهای افراطی، پرخاشگری، زودرنجی، دمدمی‌مزاج بودن و احساسات تعریف نشده‌ای که منجر به کنش‌های شدید احساسی و عصبی در آن‌ها می‌شود. در مواردی ممکن است مثل افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی خصلت‌های رفتاری‌ای مانند سر باز زدن از مسئولیت‌های اجتماعی و هنجار‌های جامعه، احترام نگذاشتن به حقوق دیگران و زیر پا گذاشتن ارزش‌های اجتماعی از آن‌ها بروز پیدا کند. افکار بدگمانانه به دیگران، بی‌اعتمادی و احساس خطر در اجتماع و تحمل اضطراب برای برقراری روابط اجتماعی باعث می‌شود به افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید شباهت پیدا کنند. احساس طرد شدگیِ مفرط باعث می‌شود رفتار‌های بیمارگونه‌ای برای برقراری ارتباط و اجتناب از ترک شدن و حس تنهایی و رهاشدگی از آن‌ها بروز پیدا کند.  این احساس باعث می‌شود در روابط خود بی‌ثباتیِ عاطفیِ شدیدی را با دیگران تجربه کنند.

علت و ریشه اختلال شخصیت مرزی

علت و ریشه اختلال شخصیت مرزی ریشه‌های عمیقی در در خانواده و نوع فرزند پروری دارد. خانواده‌هایی که در آن‌ها کمبود احساسات و ناتوانی در بیان احساسات دیده می‌شود باعث بروز این اختلال در کودک می‌شوند. طلاق عاطفی والدین، بی‌ثباتی شخصیتی والدین، تنبیهات بدنی و روانی، بیان نکردن احساسات نسبت به کودک، محیط پر استرس و پر آشوب خانه، آزارهای جسمی و جنسی به کودک موارد بسیار مهمی‌است که در بروز این اختلال نقش دارند.

اختلال شخصیت مرزی در خانواده، شغل و ازدواج چگونه است؟

خانواده: شخصیت مرزی در خانواده از یک نوع دوگانگی بین وابستگی و استقلال رنج می‌برد. رفتارهای او در خانه ممکن است در دوره‌ای کوتاه مهربانانه، فعال و پراشتیاق باشد. در مواردی افراد سعی میکنند در مدتی از خانه و خانواده کاملاً دوری کند.

ازدواج: ازدواج با افراد مبتلا به این اختلال از ازدواج با دیگر افراد دارای اختلالات شخصیت به مراتب سخت‌تر باشد. ترس از تنها ماندن، کمبود‌های عاطفی، نیاز به توجه، فرد را در تله‌های عاطفی و روابط عاطفی نامناسب و بیمارگونه می‌اندازند. روابط سمی باعث آسیب‌های جدیِ روانی به خود و شریک زندگی‌ می‌شود. بارداری‌ ناخواسته، ‌بی‌ملاحظگی‌های جنسی، خیانت و طرد کردن خود و دیگران، تجربۀ احساسات پر استرس، رفتارهای پرخطر و تصمیم‌گیری‌های ناگهانی مواردی‌است که در زندگی مشترک و عاطفی آن‌ها به مراتب به چشم می‌خورد.

شغل: تغییر زیاد شغل و مشغول شدن به کارهای متعدد در دوره‌های کوتاه مدت از مواردی‌است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در دنیای کاری خود تجربه می‌کنند. افراد مرزی هنرمندانی بسیار نخبه و قهار هستند. آنان در دنیای هنر و محیط‌های شغلیِ هنری به موفقیت‌های بسیار بزرگی دست پیدا می‌کنند. هنر می‌تواند دنیایی آرامش‌بخش در دل طوفان‌های احساسیِ پر خطر آن‌ها باشد.

درمان اختلال شخصیت مرزی

برخلاف اعتقاد عموم درمان این اختلال سخت، اما شدنی‌است. در بسیاری از موارد شخص مرزی با شرکت در گروه درمانی‌ها می‌تواند به این اختلال و مشکلات ناشی از آن غلبه کند. با غلبه بر آن زندگیِ آرام و موفقی را تجربه میکنند. بهترین نوع درمان که می‌توان برای این اختلال استفاده کرد شرکت در گروه‌های رفتار درمانی دیالکتیکی است. در این گروه درمانی‌ها فرد احساسات مخرب خود را بدون آسیب به خود و دیگران تجربه می‌کند تا بتواند آن‌ها را به احساسات سالم و تعالی‌بخش تبدیل کند و به یک خودانگیختگیِ حسی و روانی دست یابد. از دیگر درمان های موفق که البته با هدف پیشگیری ثالثیه(بدتر شدن بیماری) انجام می شود، طرحواره درمانی است. در درمان این اختلال از داروهای ثبات خلق، ضد افسردگی و ضد اضطراب استفاده می‌شود.